Energia życiowa, jako energetyczny adaptogen

W latach 40 i 50 XX wieku uczeni Lazarev oraz farmakolog i doktor medycyny holistycznej Breckhman użyli terminu oraz rozwinęli pojęcie adaptogenu. Według definicji, adaptogen to substancja pochodzenia naturalnego, która musi być nieszkodliwa, działa niespecyficznie i wykazuje właściwości normalizujące na ludzki organizm. Takie wlaściwości posiadają np. niektóre rośliny adaptogenne, które mają normalizujący wpływ na ludzki ustrój. Takie właściwości posiada także bioenergoterapeuta.

Adaptogeny w postaci bioenergii, wzmacniają zdolność organizmu do dawania sobie rady ze stresem poprzez wspomaganie prawidłowych funkcji organizmu z biologicznego i fizjologicznego punktu widzenia.

Jest to zadanie niezwykle trudne i skomplikowane ponieważ stres powoduje zmiany w centralnym układzie nerwowym, poziomie hormonów jak również w systemie immunologicznym, naczyniowo-sercowym i żołądkowo-jelitowym.

Dodatkową komplikacją jest fakt, że stres ma dwa oblicza, mały jest dobry i konieczny do życia, nadmierny i przewlekły może być szkodliwy lub wręcz śmiertelny dla organizmu.

Źródło stresu może być wielorakie: biologiczne, chemiczne, środowiskowe, żywieniowe, fizyczne, psychologiczne, duchowe.

Wiadomo również, że czynniki stresogenne nie wywierają jednolitego, identycznego efektu zarówno na układ neurohormonalny jak i funkcje immunologiczne. Dlatego bardzo trudno jest przewidzieć jaki efekt będzie miało działanie stresu w danym przypadku. Tym bardziej, że końcowy efekt zależeć będzie od takich czynników jak: osobowość, uwarunkowania genetyczne, intensywność, czas trwania czynnika stresogennego.

Regulacja odpowiedzi organizmu na stres zależna jest od trzech podstawowych układów: centralnego układu nerwowego, układu hormonalnego i układu immunologicznego. W każdym stresie po zadziałaniu stresora, w organizmie wyzwala się reakcja alarmowa, która z kolei wyzwala reakcję mobilizacji. Reakcję alarmową inicjuje układ nerwowy, a konkretnie podwzgórze, które uruchamia całą kaskadę hormonów angażujących zarówno przysadkę mózgową jak i rdzeń nadnerczy do wydzielania hormonów stresowych:
adrenaliny i noradrenaliny.

Wzrost poziomu adrenaliny uruchamia poprzez działanie zwrotne podwzgórze, które z kolei korę nadnerczy, do wydzielania kortyzolu mobilizującego rezerwy energetyczne organizmu. Całość tej reakcji organizmu na stres określamy jako hormonalną odpowiedź stresową, celem której jest adaptacja organizmu do krótkotrwałego stresu, przetrwanie i przywrócenie prawidłowej homeostazy. I ten „proces
naprawczy” określany jest jako odpowiedź adaptacyjną organizmu na stres. Natomiast długotrwały stres, a co zatem idzie permanentnie utrzymujący się poziom we krwi hormonów stresowych, prowadzi miedzy innymi, do zużycie więcej niż normalnie energii i kreuje wyższą niż normalnie koncentrację wolnych rodników, co z kolei powoduje uszkodzenie komórek i tkanek, szczególnie mitochondriów-potężnych ośrodków energetycznych ustroju. Prowadzi to do tak zwanej reakcji wyczerpania. Pojawiają się wtedy niekorzystne dla organizmu objawy, tj. mniejsza odporność, zaburzenia funkcjonowania takie jak na przykład: wystąpienie nadciśnienia, wrzodów żołądka, cukrzycy czy astmy.

Znajomość bioenergetycznych mechanizmów odpowiedzi organizmu na stres, pozwala lepiej zrozumieć wielokierunkową aktywność biologiczną, która wzmacnia zdolność organizmu do odparcia wielu form stresu i zachowania naturalnej równowagi-homeostazy. Uważa się, że we wspomaganiu pozytywnej odpowiedzi adaptacyjnej organizmu na stres, kluczową rolę odgrywa ich regulacyjny wpływ na współdziałanie układu neuroendokrynnego i układu immunologicznego, szczególnie poprzez działanie na podwzgórze i regulacje poziomu hormonów stresu, głównie kortyzolu.

Mechanizm działania, nawet adaptogenów roślinnych jest obecnie niezbyt dokładnie poznany. Nauka tym bardiej nie poznala jeszcze co niesie ze sobą bioenergoterapia. Wiadomo jednak, że u podstaw wpływu na organizm leżą zmiany morfologiczne, biochemiczne i fizjologiczne na poziomie komórkowym poprzez układy enzymatyczne i na poziomie narządowym poprzez hormony.